میترا اخلاقیمراحل تحقیقات بازار فرآیندی است که در دنیای دیجیتال مارکتینگ (بازاریابی اینترنتی) نقش مهم و بسزایی دارد. این مراحل تحقیقات بازار است که استارتاپ ها را به یک کسب و کار موفق تبدیل می‌کند. مجموعه فراپیامک نمونه ای از یک استارتاپ در زمینه پنل پیامک است که طی سالیان گذشته و با انجام مراحل تحقیقات بازار توانسته است، برند خود را به عنوان یک کسب و کار موفق ثبت کند و در حال حاضر با تمامی اپراتورهای سامانه پیامک همکاری دارد. فراپیامک در یک زمان درست و مناسب، با یک ایده‌ی فوق‌العاده که اعطای پنل نمایندگی پیامک به صورت ریبرندینگ بود، توانست به ایجاد اشتغال و درآمدزایی افراد کمک کند.
مفهوم کلمه بازار در عباراتی همچون “مراحل تحقیقات بازار” و یا “مراحل بازارسنجی”، به مصرف کنندگان یا خریداران یک محصول اشاره دارد. به عبارت دیگر، کلمه بازار می‌تواند معنی بسیار نزدیکی به کلمه مشتری داشته باشد. بی‌شک بزرگترین سرمایه هر کسب وکار موفق، در میزان جذب مشتری است؛ به این معنا که هرچه مشتری بیشتری وجود داشته باشد، میزان فروش و درآمدزایی نیز بیشتر خواهد بود. به همین خاطر، روند جذب مشتری، زنجیره‌ای از شناخت و جلب رضایت مشتری و موارد دیگری است که در ادامه به تفصیل به آنها خواهیم پرداخت.
دنیای بازاریابی امروز با فراگیر شدن اینترنت و شبکه های اجتماعی در بین اقشار مختلف به سرعت به سمت بازاریابی اینترنتی پیش می‌رود. دلیل این امر استفاده عموم مردم از وب سایت ها برای جستجوی سوالات و یا کالاهای مورد نیاز خود است. اما سوال مهم این است که شما چطور و چگونه باید مشتریان (بازار هدف) خود را در این دنیای مجازی بشناسید و در قدم بعدی آنها را به سمت خود جذب کنید؟ پاسخ این سوال را مراحل تحقیقات بازار به شما خواهد داد. پیش از آشنایی با مفاهیم مراحل بازارسنجی یا مراحل تحقیقات بازار باید با مفاهیم بنیادی تری آشنا شویم.
تحقیقات بازار چیست؟
تحقیقات بازار یا Market Research یکی از مهم ترین بخش های هر کسب و کار موفق در بستر اینترنت است. همواره این اصل را به خاطر داشته باشید که موفقیت در کسب وکار هرگز براساس حدس و گمانه زنی رخ نداده است؛ بلکه با جمع آوری داده های دقیق و تصمیم گیری براساس آنها پیش آمده است؛ برای راه اندازی هر کسب و کاری باید شناخت جامعی از بازار آن داشته باشید. این تحقیقات شامل بررسی همه جانبه کسب و کار شما، مانند آشنایی کامل با مخاطبان، تحلیل رفتار مشتریان و بررسی اقدامات رقبا است.
به عبارت دیگر، فرآیند جمع آوری اطلاعات درباره بازار هدف (اعم از مشتریان قدیمی، مشتریان کنونی و مشتریان بالقوه) را تحقیقات بازار می‌نامند. این تحقیقات می‌تواند شامل تحلیل رفتار مشتریان (عادت مصرف، محل زندگی، خصوصیات رفتاری و فکری) و بررسی نقاط ضعف و قوت رقبای شما باشد. با انجام این کار می‌توانید عرصه تقاضای یک محصول و مشتریان آن را بشناسید و با برنامه ریزی های مناسب، خدمات خود را به گونه ای به مشتریان ارائه دهید که پیش از شما هیچ کسب و کاری قادر به انجام آن نبوده است. در واقع، تحقیقات بازار می‌تواند چشم انداز خوبی برای بررسی کسب و کار موفق و پیش بینی رفتار مشتریان آن حوزه را به شما ارائه دهد.
انواع تحقیقات بازار
تحقیقات اولیه
تحقیقاتی است که اطلاعاتی پیرامون محصولات و خدماتی که ارائه می‌دهید، را شامل می‌شود. شما می‌توانید با استفاده از منابعی مانند پرسش نامه ها، نظرسنجی ها و مصاحبه ها به این اطلاعات دست یابید.
آنچه که در این تحقیقات مهم است و باید به دست آید:
- فاکتورهای مهم خرید محصول یا خدمات!
- مواردی که محصول یا خدمات را ارزشمندتر می‌کند!
- هزینه ای که برای این نوع محصولات و خدمات مناسب است!
تحقیقات ثانویه
تحقیقاتی است که با استفاده از داده های پیشین که توسط افراد دیگر گردآوری شده است، می‌باشد. منابع این تحقیقات اغلب کتابحانه ها، نشریات و جستجوهای آنلاین است.
نمونه ای از اشتباهات رایج در تحقیقات بازار که نباید آن ها را انجام دهید:
- اکتفا کردن به تحقیقات ثانویه!
- اکتفا کردن به جستجوهای آنلاین!
- نظرسنجی و مصاحبه تنها با دوستان و آشنایان!
مراحل تحقیقات بازار
پس از آشنایی با مراحل تحقیقات بازار درخواهیم یافت که باید براساس نیاز مشتری، خدمات خود را به نحوی ارزشمند ارائه دهیم تا کسب و کار خود را به موفقیت برسانیم.
مراحل تحقیقات بازار شامل سه مرحله اصلی: برنامه ریزی، جمع آوری داده و تحلیل داده ها می‌شود.
- مرحله اول: برنامه ریزی
کسب نتیجه مناسب همیشه از دل برنامه ریزی دقیق بوجود می‌آید. برای چگونگی طرح و پیاده سازی یک برنامه مناسب به سوالاتی نیاز داریم که پاسخ آنها به ما کمک می‌کند.
نمونه این سوال ها به شرح زیراست:
– آیا بازار هدف مناسبی را انتخاب کرده‌اید؟
– آیا خدمات و کالاهای تولیدشده توسط شما، نیازهای بازار هدف را برطرف می‌کند؟
– آیا از حد و حدود قیمت ها آگاه هستید؟
پاسخ و تحلیل سوالات بالا به شما این امکان را می‌دهد که نقطه ابتدایی مراحل تحقیقات بازار خود را بیابید.
در واقع، دیدی که پاسخ این سوالات به شما می‌دهد، باعث شکل گیری ایده‌ای می‌شود که مختص شماست و می توانید آن را عملی کنید.
بعد از شکل گیری ایده، باید تا حدودی آینده کاری آن را پیش بینی کنید؛ این پیش بینی برای شما حالات مختلفی را ترسیم می‌کند و شما را آماده هرگونه نتیجه‌ای خواهد کرد.
- مرحله دوم: جمع آوری داده ها
پس از شکل گیری ایده، باید پیرامون آن تحقیق کنیم و داده های ارزشمندی از آن ایده کسب کنیم. باید بدانیم مشتریان ما چه کسانی هستند و با چه رقیبانی باید دست و پنجه نرم کنیم.
جمع آوری داده ها به دو روش کمی و کیفی صورت می‌پذیرد.
داده های کمی: این نوع تحقیقات بر روی حجم زیادی از داده ها به صورت ریاضی انجام می‌گیرد.
از نمونه این نوع تحقیقات می‌توان به ربات افزایش فالوور اینستاگرام اشاره کرد که در انتهای پروسه افزایش فالوور، به شما آمار جامعی از فالوورهایی که از طرق مختلف به پیج شما افزوده شده، می‌دهد.
داده های کیفی: تحقیقات کیفی به شما در آگاهی از جزئیات کمک می‌کنند. این نوع تحقیقات با پرسش های تشریحی از یک جامعه نمونه انجام می شود. برای مثال مصاحبه های حضوری نمونه‌ی مناسبی برای این کار است.
روش جمع آوری این نوع داده، همانند تحقیقات اولیه در تحقیقات بازار است که پیش تر راجع به آن به تفصیل سخن گفتیم.
- مرحله سوم: تحلیل داده ها
تحلیل داده های جمع آوری شده و رسیدن به یک الگوریتم مفید و مناسب، مهم ترین نقطه در مراحل تحقیقات بازار است.
یکی از روش های تحلیل داده ها، تحلیل SWOT (Strengths, Weaknesses, Opportunities, Threats) است که براساس آن با نقاط قوت، نقاط ضعف، فرصت ها و تهدیدهای موجود در بازار کسب و کار آشنا خواهید شد و می‌توانید با پیاده سازی این الگوریتم راه را برای رسیدن به کسب و کار موفق برای خود هموار کنید.
